به نقل از «عصر ایران»

تحلیلگر ژاپنی: توافق تهران ـ ریاض سیاست آمریکا را در خاورمیانه محدود می‌کند

تاریخ انتشار: ۲۴ اسفند ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۷۳۳۶۴۵۶

با گذشت ۵ روز از اعلام عادی‌سازی روابط بین ایران و عربستان سعودی، همچنان تحلیل‌ها و نظرات مختلفی در مورد این توافق منتشر می‌شود. با وجود اختلاف نظر بین کارشناسان روابط بین‌الملل، به نظر می‌رسد که تقریباً همه آنها روی تأثیرات عمیق این توافق بر منطقه غرب آسیا و به خصوص جنگ یمن تأکید دارند.

برخی دیگر از کارشناسان نیز عقیده دارند که این عادی‌سازی روابط بین دو کشور مهم اسلامی می‌تواند زمینه‌ساز ایجاد بلوک قدرتمندی در منطقه به دور از دخالف قدرت‌های خارج از منطقه مانند آمریکا باشد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

شوجی هوساکا، عضو هیئت مدیره مؤسسه اقتصاد انرژی ژاپن (IEEJ) و رئیس انجمن مطالعات خاورمیانه ژاپن (JAMES) است و تاکنون آثار بسیاری را در زمینه مسائل خاورمیانه منتشر کرده که از جمله آنها می‌توان به کتاب «عربستان سعودی: پادشاهی نفتی در حال تحول» (Saudi Arabia: Oil Kingdom in Transition) در سال ۲۰۰۶ اشاره کرد.

به گزارش عصر ایران او در گفت‌وگو با "محمدحسن گودرزی" از تأثیر عادی‌سازی روابط تهران ـ ریاض بر منطقه خاورمیانه و به‌ویژه جنگ یمن سخن گفت.

متن گفت و گوی شوجی هوساکا را با ایکنا در ادامه می خوانید:

شوجی هوساکا ابتدا با اشاره به وجود چالش‌های متعدد برقراری صلح در یمن گفت: درگیری در یمن بسیار پیچیده و چند وجهی است. موانع زیادی برای دستیابی به صلح در یمن وجود دارد، اما دخالت‌های خارجی بسیار مهم است. بازیگران خارجی از جمله ایران، عربستان سعودی و امارات در یمن نقش داشته‌اند. این امر اوضاع را پیچیده و مانع روند صلح در یمن شده است.

هوساکا تأثیر عادی‌سازی روابط تهران و ریاض بر نفوذ آمریکا و اسرائیل در منطقه غرب آسیا را قابل توجه دانست و تصریح کرد: عادی‌سازی روابط ایران و عربستان سعودی به‌طور بالقوه می‌تواند تأثیر قابل توجهی بر سیاست‌های آمریکا و اسرائیل در قبال خاورمیانه داشته باشد. نفوذ چین در خاورمیانه به اقتصاد و انرژی محدود شده بود، اما میانجیگری چین در عادی‌سازی روابط دو کشور (ایران و عربستان سعودی)، وسعت نفوذ سیاسی و دیپلماتیک این کشور را در خاورمیانه آشکار کرد. این بدان معناست که دامنه انتخاب‌ها در سیاست خارجی آمریکا در قبال خاورمیانه محدودتر می‌شود.

شوجی هوساکا، رئیس انجمن ژاپن برای مطالعات خاورمیانه(JAMES)

رئیس انجمن ژاپن برای مطالعات خاورمیانه ادامه داد: علاوه بر این، اسرائیل نیز مانند عربستان سعودی، سیاست ضد ایرانی دارد که دو کشور را از نظر دیپلماتیک و امنیتی به هم نزدیک کرده است اما (بعد از عادی‌سازی روابط ریاض با تهران) عربستان سعودی دیگر سیاست آشکارا ضد ایرانی نخواهد داشت و اسرائیل دوستان خود را در حوزه سیاست خارجه خود در قبال ایران از دست خواهد داد.

وی در پاسخ به این سؤال که آیا می‌توان گفت که این برقراری مجدد روابط سیاسی ایران و عربستان نشانه شکست اسرائیل در عادی‌سازی روابط با ریاض است؟ گفت: پاسخ من همزمان بله و خیر است. اسرائیل با همین تصور تهدید ایران به عربستان سعودی نزدیک شده و روابط را از نظر امنیتی توسعه داده است. نخست‌وزیر نتانیاهو گفته است که عادی‌سازی روابط با عربستان سعودی اولویت اصلی است.

هوساکا افزود: با این حال، عربستان سعودی از راه حل دو کشوری بر اساس ابتکار صلح عربی حمایت و عادی‌سازی روابط با اسرائیل را رد کرده است. با این همه عربستان سعودی تا زمانی که بی‌اعتمادی متقابل بین ریاض و تهران از بین نرود، روابط امنیتی خود با اسرائیل را کنار نخواهد گذاشت.

توافق تهران ـ ریاض با میانجی‌گری چین

رئیس انجمن ژاپن برای مطالعات خاورمیانه تأثیر توافق ایران و عربستان بر توازن قوا در خاورمیانه را ایجاد ثبات در این منطقه دانست و با اشاره به افول نقش ایالات متحده در منطقه غرب آسیا گفت: این توافق به ثبات خاورمیانه از نظر درگیری‌های منطقه‌ای کمک خواهد کرد. علاوه بر این، افول ایالات متحده و ظهور چین در غرب آسیا بیش از هر زمان دیگری آشکار خواهد شد.

هوساکا در پایان در پاسخ به این سؤال که به نظر شما رویداد تأثیرگذار بعدی در منطقه چه خواهد بود، با اشاره به موضوع یمن گفت: اگر عادی‌سازی روابط ایران و عربستان سعودی به هر دو کشور اجازه اعمال نفوذ مثبت بر جناح‌های متخاصم یمن را بدهد، می‌تواند راه طولانی تحقق راه حل سیاسی درگیری یمن را کوتاه‌تر کند.

گفت‌وگو: محمدحسن گودرزی

منبع: عصر ایران

کلیدواژه: ایران و عربستان سعودی مطالعات خاورمیانه عادی سازی روابط رئیس انجمن غرب آسیا دو کشور

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.asriran.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «عصر ایران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۳۳۶۴۵۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

بوی گشایش ارزی از ریاض می‌آید

داده‌های خبری نشان می‌دهد که کشور‌های منطقه بعد از تحرکات ضد اسرائیلی ایران در صدد نیستند که روابط اقتصادی خود را با تهران محدود کنند بلکه آن‌ها تمایل دارند که حتی به ایران نزدیک‌تر ازگذشته شوند.

به گزارش آرمان ملی، اقدامات تهران علیه اسرائیل اگر چه از منظر رسانه‌ای بازتاب گسترده‌ای پیدا کرد، اما به این علت که موافقان اسرائیل و مخالفان تهران در چهار سوی جهان درصدد هستند که خطر موشکی و پهپادی ایران را زنده نگاه دارند، همواره این تحلیل وجود دارد که بعد از اقدام اخیر تهران؛ غربی‌ها و حتی کشور‌های همسایه در ارتباط با تهران به این سمت حرکت خواهند کرد که فشار اقتصادی بیشتری به ایران وارد شود؛ اما این مورد ظاهر قضیه است، چرا که داده‌های خبری نشان می‌دهد که کشور‌های منطقه بعد از تحرکات ضد اسرائیلی ایران در صدد نیستند که روابط اقتصادی خود را با تهران محدود کنند بلکه آن‌ها تمایل دارند که حتی به ایران نزدیک‌تر ازگذشته شوند. در گزارش زیر تلاش خواهد شد داده‌های مختلف در این ارتباط بررسی شود.

پالس مذاکرات هسته‌ای

هر چند در خبر‌ها آمد که مذاکرات هسته‌ای که با پا درمیانی کشور‌های عربی آغاز شده بود بعد از عملیات ۷ اکتبر متوقف شده است، اما بعد‌ها مشخص شد که شاید مذاکرات در حد و وسعت گذشته نبوده است، اما همواره پالس‌هایی دو طرفه برمبنای همان مذاکرات قبلی بین طرفین وجود داشته است اخیرا هم که اعلام شده گروسی مدیرکل آژانس به تهران خواهد آمد.

همچنین آژانس در این مدت قطعنامه‌ای علیه ایران تصویب نکرده و دورنمای همکاری بین ایران و این نهاد نیز اگر چه روشن نیست، اما به تاریکی هم نگراییده است. تمامی این موارد نشان می‌دهد غربی‌ها قصد توافق با ایران را دارند و حوادث اخیر در خاورمیانه نیز تردیدی در آن‌ها برای توافق در زمینه هسته‌ای ایجاد نکرده است. ضمن اینکه آنها، چون قدرت موشکی ایران را دیده‌اند تمایل دارند که ایران، هسته‌ای نشود چرا که در این صورت شرایط برای آن‌ها سخت‌تر خواهد شد. از این رو تمایل به توافق با ایران را بیش از گذشته می‌توان در غربی‌ها شاهد بود.

پالس‌های ارزی

از سوی دیگر به علت اینکه تنش‌ها بین ایران و اسرائیل بالا گرفته بود این تنش‌ها به بازار ارز منتقل شد، اما با فروکش کردن زمینه‌های تنش موجب شد به یکباره شاهد کاهش قیمت دلار باشیم. در این معنا که حتی این امکان وجود داردکه قیمت دلار به پایین‌تر از قیمت تنش بین ایران و اسرائیل هم برسد. چرا که ایران به اثبات رساند که آمادگی هرگونه مقابله با دشمن را دارد و خاک تهران نیز قابل دسترس برای دشمنان نیست. از این منظر نوعی امنیت روانی در اقتصاد ایران ایجاد شده است و به همین علت دلار تمایل به کاهندگی بیشتر را فریاد می‌زند.

توافقات ایران و عربستان

البته از سوی کشور‌های منطقه نیز نگاه جدیدی نسبت به ایران ایجاد شده است. در این معنا که آن‌ها تمایلات خود را برای افزایش سطح تعاملات اقتصادی با ایران افزایش داده‌اند. اخیر اجلاسی به مناسبت پنجاهمین سال تاسیس بانک مرکزی عربستان در ریاض برگزار شده که مقامات اقتصادی ایران نیز به آن دعوت شده‌اند.

خاندوزی، وزیر اقتصاد و محمد رضا فرزین، مدیر کل بانک مرکزی ایران برای شرکت در این اجلاس به عربستان سفر کرده‌اند.

احسان خاندوزی روز گذشته با انتشار تصویری از جلسه با همتای عربستانی اعلام کرد: گفت‌وگوی بسیار سازنده‌ای انجام شد و فیصل ابراهیم با هر ۵ پیشنهاد ایران موافقت کرد و بر تدوین نقشه‌راه همکاری‌های اقتصادی بخش دولتی - خصوصی و سرعت در اجرای آن تاکید کرد.

براساس این گزارش، محسن کریمی معاون بین‌الملل بانک مرکزی هم اعلام کرد: در حاشیه اجلاسیه بانک توسعه اسلامی، زمینه‌ای فراهم شد تا با مقامات و بانک‌های مرکزی کشور‌های مختلف گفتگو شود. در نتیجه این مذاکرات، اتفاقات خوبی در خصوص گشایش منابع مسدود شده صورت پذیرفت که درآینده خبر‌های خوبی ارائه می‌شود.

وی ادامه داد: با پیگیری بانک مرکزی، ارز حج سال جاری از محل منابع مسدود‌ شده ارزی ایران، پرداخت و منتقل شد. همچنین روابط پایدار پولی - بانکی ایران و عربستان در دستور کار تهران و ریاض قرار گرفت البته این مورد تنها یکی از مواردی است که تهران و ریاض در مورد آن توافق کردند. قطعا ۴ توافق قبلی هم می‌تواند به اندازه این توافق که نیاز ارزی ایران را کم می‌کند بر وضعیت بازار ارز در ایران اثر‌گذار باشد.

کورسوی امید

تمامی نشانه‌های فوق بیانگر آن است که کورسویی از امید برای کاهش فشار‌های اقتصادی و ارزی در حال نمایان شده است و به رغم برخی بدبینی‌ها که بر اساس آن حتی پیش بینی می‌شد بعد از وقایع اخیر به تهران فشار خواهند آورد، ظاهرا اینگونه نشده چرا که اگر حتی آمریکا می‌خواست فشار‌ها را بر ایران افزایش دهد حداقل مانع توافقات ایران با عربستان می‌شد؛ لذا می‌توان پیش بینی کرده آینده بهتری در پرتوی تعاملات منطقه‌ای در انتظار تهران است.

عربستان به دنبال منافع خود

البته بهبود رابطه ایران و عربستان و کاهش تحریم‌های تهران نفع زیادی برای ریاض دارد. عربستان قصد دارد با اسرائیل رابطه برقرار کند و در پس این تلاش هم به دنبال نفع اقتصادی خود است. ریاض در موضوع فلسطین به دنبال پیاده‌سازی دکترین ملک عبدا... است و اخیرا هم صراحتا اعلام کرده که تا زمانی که طرح دو کشور به نتیجه نرسد در ارتباط با رابطه با اسرائیل تصمیم نخواهد گرفت.

آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا روز دوشنبه در ریاض گفت آمریکا به مراحل پایانی توافق امنیتی با عربستان سعودی نزدیک است و اگر عربستان روابط خود با اسرائیل را عادی کند، این توافق امنیتی به عربستان پیشنهاد می‌شود.

بلینکن فاش کرد که قرار بود در ‍۱۰ اکتبر سال گذشته میلادی در عربستان سعودی و اسرائیل حضور داشته باشد تا به طور خاص بر بخش فلسطینی توافق عادی‌سازی روابط عربستان و اسرائیل تمرکز کند چرا که این بخش یک جزء اساسی از آن است. اما این اتفاق به دلیل حملات ۷ اکتبر (۱۵ مهر) حماس به اسرائیل رخ نداد. در اینجا به نظر می‌رسد عربستان با نیت‌هایی که در سر دارد از واکنش تهران در ارتباط با طرح دو کشور و ارتباطش با اسرائیل نگران است لذا هیچ بعید نیست برای اینکه ارتباطش با تهران تحت شعاع ارتباط با اسرائیل قرار نگیرد بخواهد به تهران در ارتباط با شرایط نگاه مثبت اقتصادی پالس‌های مثبت بفرستد.